Βόμβα στα εργασιακά: Τέλος το 8ωρο. Νέο ελαστικό ωράριο, ψηφιακή κάρτα εργασίας, νόμιμες υπερωρίες

Ποιες αλλαγές φέρνει το νέο νομοσχέδιο στο ωράριο εργασίας και τις υπερωρίες;

Αντίστροφη μέτρηση για το νέο μοντέλο στην εργασία. Σαρωτικές αλλαγές φέρνει το νέο νομοσχέδιο. Οι προβλέψεις για νόμιμες υπερωρίες.

Με επίκεντρο το ελαστικό ωράριο έρχονται σαρωτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας, έχοντας στόχο την ευελιξία, τον εκσυγχρονισμό παλιών αναχρονιστικών πρακτικών του συνδικαλιστικού νόμου και την προσέλκυση επενδύσεων.

Οι αλλαγές αποτελούν προτεραιότητα της μεταρρυθμιστικής ατζέντας της κυβέρνησης και εντάσσονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας το οποίο, όπως επεσήμανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, φιλοδοξεί να δημιουργήσει 200.000 νέες θέσεις εργασίας μέσω δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων.

Το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, που δίνει έμφαση στις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, καθώς και σε άλλα επίκαιρα ζητήματα όπως η ρύθμιση της τηλεργασίας και η αντιμετώπιση της παρενόχλησης και της βίας στους χώρους εργασίας, είχε προγραμματιστεί να τεθεί άμεσα σε δημόσια διαβούλευση.

Ωστόσο, το πιθανότερο είναι να καθυστερήσει έως ότου υποχωρήσουν τα οξυμένα επιδημιολογικά φαινόμενα και επιτραπεί ευρύτερο άνοιγμα της αγοράς.

Την ίδια ώρα η κυβέρνηση προεξοφλεί ότι οι μεταρρυθμίσεις θα προκαλέσουν την αντίδραση των συνδικάτων με διαδηλώσεις και πορείες που θα εντείνουν την ανησυχία για τη διασπορά του ιού.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα κρίσιμα ζητήματα που παραμένουν ανοιχτά θα κλειδώσουν μετά το Πάσχα και ανάλογα με την πορεία της πανδημίας θα αποφασιστεί ο χρόνος δημοσιοποίησης του νομοσχεδίου.

Εργασιακά: Τι είναι το ελαστικό ωράριο

Eλαστικό ωράριο; Ενα από τα αγκάθια του νέου Εργασιακού που παραμένουν ανοιχτά είναι το ωράριο-λάστιχο, το οποίο προβλέπει τη δυνατότητα συμψηφισμού των υπερωριών με ρεπό ή μειωμένο ωράριο.

Στο τραπέζι βρίσκονται εναλλακτικά σενάρια ώστε να οριστικοποιηθούν οι προϋποθέσεις σύμφωνα με τις οποίες θα μπορούν οι επιχειρήσεις να απασχολούν τους εργαζόμενους έως και 10 ώρες την ημέρα κατά μέγιστο, χωρίς πρόσθετη αμοιβή, ανάλογα με τις ανάγκες τους. Οι επιπλέον ώρες θα αποθηκεύονται σε «τράπεζα χρόνου» και θα «επιστρέφονται» στους εργαζόμενους εντός έξι μηνών με τη μορφή μειωμένου ωραρίου ή ρεπό ή ημερών άδειας.

Δεν θα θίγεται ωστόσο η θεμελιώδης αρχή της εβδομάδας των 40 ωρών απασχόλησης. Δηλαδή αν ένας εργαζόμενος δουλέψει 10 ώρες ημερησίως για 4 ημέρες για μία εβδομάδα, κάποια άλλη εβδομάδα θα εργαστεί 32 ώρες ώστε να διατηρηθεί ο μέσος όρος των 40 ωρών εβδομαδιαίως για 5ήμερη απασχόληση.

Για να εφαρμοστεί η λεγόμενη «διευθέτηση του χρόνου εργασίας» θα απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του εργαζόμενου, ενώ κλειδί θα αποτελεί, σύμφωνα με πληροφορίες, η εποχικότητα του κύκλου εργασιών της επιχείρησης. Δηλαδή η επιχείρηση θα πρέπει να αποδείξει ότι έχει αυξημένο κύκλο εργασιών μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο και ως εκ τούτου έχει ανάγκη να απασχολήσει περισσότερες ώρες τους εργαζόμενους.

Το πράσινο φως για τους συμψηφισμούς των υπερωριών θα δίνει το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ) μετά από προσφυγή του εργοδότη, αν δεν είναι εφικτό να υπογραφεί επιχειρησιακή σύμβαση που να προβλέπει τη διευθέτηση. Το ΑΣΕ θα εξετάζει τις προϋποθέσεις και θα εγκρίνει ή θα απορρίπτει την αίτηση. Το ελαστικό ωράριο, όπως εκτιμούν παράγοντες της αγοράς, μπορεί να εφαρμοστεί στη βιομηχανία τροφίμων, στην κονσερβοποιία, στην υφαντουργία και σε άλλους κλάδους με εποχική δραστηριότητα.

Η σύμφωνη γνώμη του εργαζόμενου για την εφαρμογή του ελαστικού ωραρίου θα δηλώνεται μέσω ατομικής σύμβασης. Υπενθυμίζουμε ότι το μέτρο είχε νομοθετηθεί και πριν από μία δεκαετία, με τη διαφορά ότι όριζε ως προϋπόθεση τη σύμφωνη γνώμη του σωματείου της επιχείρησης ή του κλάδου.

Ωστόσο οι διαπραγματεύσεις με τα σωματεία κατέληγαν σε αδιέξοδο, με αποτέλεσμα το μέτρο να μην εφαρμοστεί ποτέ στην πράξη.

Εργασιακά: Τι είναι η ψηφιακή κάρτα εργασίας

Ψηφιακή κάρτα εργασίας: Στόχος του υπουργείου είναι η διευθέτηση του χρόνου εργασίας να συνδυαστεί με την εφαρμογή τόσο του ψηφιακού ωραρίου όσο και της ψηφιακής κάρτας εργασίας ώστε να καταγράφονται online οι «κλειδωμένες» υπερωρίες, τις οποίες ο εργοδότης οφείλει ή να πληρώσει ή να συμψηφίσει.

Με την ενεργοποίηση της ψηφιακής κάρτας εργασίας θα καταγράφονται με ακρίβεια δευτερολέπτου σε πραγματικό χρόνο οι ώρες εργασίας του μισθωτού και θα διαβιβάζονται αυτόματα με ηλεκτρονικό τρόπο στο σύστημα «Εργάνη ΙΙ».

Από την πλευρά του το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας θα μπορεί να διασταυρώνει τα στοιχεία και να επιβάλλει πρόστιμα σε περίπτωση πραγματοποίησης υπερωριών που δεν πληρώνονται, αλλά και να εντοπίζει την ψευδώς δηλωμένη μερική απασχόληση των εργαζομένων.

Η χρήση της ηλεκτρονικής κάρτας θα ξεκινήσει πιλοτικά από τις τράπεζες, τα σούπερ μάρκετ και άλλες μεγάλες επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 50 άτομα, ενώ σταδιακά θα εφαρμοστεί στο σύνολο της ιδιωτικής οικονομίας.

Εργασιακά: Νόμιμες οι υπερωρίες…

Με το ίδιο νομοσχέδιο έρχεται αύξηση του πλαφόν των νόμιμων υπερωριών στις 180 ώρες και εξίσωση της εφαρμογής του μέτρου για όλους τους κλάδους. Σήμερα, το ανώτατο όριο είναι 96 ώρες ετησίως σε βιομηχανικές, βιοτεχνικές επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και 120 ώρες για τις υπηρεσίες και το εμπόριο.

Αλλαγές στον συνδικαλιστικό νόμο: Στο πλαίσιο των αλλαγών του συνδικαλιστικού νόμου που έπρεπε μετά από 38 χρόνια να εκσυγχρονιστεί, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά το υπουργείο Εργασίας, προβλέπεται για πρώτη φορά προσωπικό ασφαλείας κατά τη διάρκεια απεργίας. Το προσωπικό που θα εξακολουθεί να εργάζεται σε περίπτωση απεργίας στις επιχειρήσεις που η λειτουργία τους είναι κρίσιμη για το κοινωνικό σύνολο ορίζεται σε τουλάχιστον 40%. Η διάταξη αφορά κυρίως τις ΔΕΚΟ, την αποκομιδή σκουπιδιών και τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Αν ο εκπρόσωπος του εργοδότη παραλείψει να κάνει όλα όσα πρέπει για να καθοριστεί το προσωπικό στοιχειώδους λειτουργίας, θα διώκεται ποινικά.

Επίσης απαγορεύονται οι καταλήψεις χώρων και εισόδων και η άσκηση ψυχολογικής ή σωματικής βίας. Η απαγόρευση αφορά κυρίως τα μπλόκα συνδικαλιστών που εμποδίζουν εργαζόμενους να εισέλθουν στον χώρο εργασίας κατά τη διάρκεια απεργίας. Αν λάβουν χώρα αυτά τα φαινόμενα, η απεργία καθίσταται παράνομη.

Οσοι μετέχουν σε κατάληψη ή βιαιοπραγούν θα διώκονται ποινικά. Οι αποφάσεις των σωματείων, με επίκεντρο την προκήρυξη απεργίας, όπως προβλέπει το σχέδιο νόμου, θα λαμβάνονται με ηλεκτρονική ψηφοφορία, κάτι που ήδη εφαρμόστηκε πρόσφατα σε συνδικαλιστικές οργανώσεις (π.χ. στην ΟΤΟΕ) λόγω των μέτρων προστασίας για την αποφυγή μετάδοσης του COVID-19.

Ακόμη, περιορίζονται οι ημέρες άδειας των συνδικαλιστών, ενώ μειώνεται ο αριθμός των μελών της διοίκησης που προστατεύονται με βάση τον αριθμό των μελών της οργάνωσης.

Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι εάν η οργάνωση έχει έως 200 μέλη, θα προστατεύονται 5 μέλη της διοίκησης.

Τηλεργασία: Από τις σημαντικότερες διατάξεις του νομοσχεδίου θα είναι το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα διέπει την τηλεργασία, η οποία φαίνεται ότι θα κυριαρχήσει και στη μετά COVID εποχή.

Οι διατάξεις θα εξασφαλίζουν το δικαίωμα στην αποσύνδεση, προκειμένου να τηρείται το ωράριο εργασίας και να προστατεύεται η ιδιωτική ζωή του τηλεργαζόμενου.

Απαγορεύεται ρητά η χρήση της κάμερας (web cam) για τον έλεγχο του τηλεργαζομένου και θα προστατεύονται εν γένει τα προσωπικά δεδομένα.

Ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να προμηθεύσει τον εξοπλισμό στον τηλεργαζόμενο ή να καλύψει το κόστος χρήσης αυτού, καθώς και το κόστος συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών. Διαφορετικά η συμφωνία περί τηλεργασίας κρίνεται άκυρη.