Το μικρό νησί, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ελκυστικό χάρη στα φορολογικά του πλεονεκτήματα και τη μεγάλη του διακριτικότητα, αλλά αυτές οι πρακτικές, όπως οι σχέσεις με άτομα συχνά κοντά στο Κρεμλίνο, γίνονται όλο και λιγότερο ανεκτές, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αυτό σημειώνει η δημοσιογράφος Alexia Kefalas σε ρεπορτάζ που δημοσιεύεται στη Le Figaro, σχετικά με τον έλεγχο των κυπριακών αρχών και του FBI για το ξέπλυμα χρήματος στο νησί.
Ο Γιάννης Αντωνίου, αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος, διαβεβαιώνει, ότι οι αρχές του νησιού εκλαμβάνουν το ζήτημα «πολύ σοβαρά», αναφέροντας: «Οι υπηρεσίες μας ασχολούνται με αυτό το θέμα. Διερευνούν από τον Μάιο και θέλουμε να το δούμε μέχρι τέλους, γιατί στο παρελθόν έχουν ανακοινωθεί πολλές έρευνες και λίγες ήταν επιτυχείς. Αυτός είναι ο λόγος που καλέσαμε τους πράκτορες του FBI, οι οποίοι έχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία για να μας βοηθήσουν».
Υπογραμμίζοντας, ότι σύμφωνα με την έρευνα, 650 κυπριακές εταιρείες και καταπιστεύματα φέρεται να ανήκαν ή να ελέγχονταν από Ρώσους, που περιλαμβάνονται στον κατάλογο κυρώσεων της ΕΕ ή των ΗΠΑ, η δημοσιογράφος σημειώνει, ότι αυτό σημαίνει, πως η Κύπρος δεν εφάρμοσε τον χάρτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για απόλυτη διαφάνεια, γεγονός που αποτελεί πρόβλημα και για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Οι Ρώσοι πολίτες θέλουν να αποκτήσουν την κυπριακή υπηκοότητα για πολλούς λόγους, συμπεριλαμβανομένων, προφανώς, φορολογικών πλεονεκτημάτων και εμπιστευτικότητας ή ακόμα και αδιαφάνειας σε χρηματοοικονομικά θέματα, ιδανικά για Ρώσους επενδυτές, που επιθυμούν να προστατεύσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία και να έχουν πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές», αναφέρει τραπεζικό στέλεχος, με την δημοσιογράφο να προσθέτει, ότι οι κυπριακές τράπεζες αποτελούν στην πραγματικότητα πύλη προς τη δυτική οικονομία, καθώς είναι εγκεκριμένες και εποπτευόμενες άμεσα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Γίνεται αναφορά στο πρόγραμμα «χρυσής βίζας» – χρυσά διαβατήρια, που απέφερε συνολικά, σχεδόν 7 δισ. δολάρια, μόνο από τις «χρυσές βίζες» που χορηγήθηκαν στους Ρώσους, ενώ υπογραμμίζεται, ότι το 2020 τοποθετήθηκαν στην Κύπρο περισσότερα από 200 δισ. δολάρια σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, το οποίο αντιπροσωπεύει τις μισές ρωσικές επενδύσεις στην Ευρώπη. Σημειώνεται, ότι σύμφωνα με στοιχεία που παρέχονται από το Κέντρο για τη Μελέτη της Δημοκρατίας (CSD), μια βουλγαρική δεξαμενή σκέψης, είναι περισσότερα από ό,τι σε Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ελβετία και Αυστρία μαζί.
Ωστόσο, για τον ανώνυμο Κύπριο τραπεζίτη, είναι «μια κακή σύγκριση», καθώς, για τον ίδιον, «άλλες χώρες διαθέτουν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και κρύβονται πίσω από την Κύπρο».
- «Πηγαίνετε και ψάξτε στη Μάλτα ή στο Λουξεμβούργο», λέει. «Όλα αυτά είναι απαράδεκτα», απαντά ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Αρίστος Δαμιανού, τονίζοντας: «Η προηγούμενη κυβέρνηση μας είπε, ότι υπήρχαν έλεγχοι για την εφαρμογή ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, αλλά στην πραγματικότητα δεν υπήρχαν. Ορισμένα μέλη της πρώην κυβέρνησης εξακολουθούν να είναι στην εξουσία, πρέπει να δώσουν απαντήσεις».
Κατά την δημοσιογράφο, πολλοί ειδικοί αναρωτιούνται σήμερα υπό το πρίσμα της κυπριακής υπόθεσης, για το αν η ΕΚΤ καταφέρνει πράγματι να ελέγξει ένα τραπεζικό σύστημα, στο οποίο κυκλοφορεί με χαρά το βρώμικο χρήμα. Ωστόσο, η ΕΚΤ αρνείται από την πλευρά της, ότι έκλεισε τα μάτια σε αυτές τις πρακτικές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοινώνει, ότι «έχει κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει κατά της Κύπρου, λόγω κακής εφαρμογής της οδηγίας για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος», σύμφωνα με την Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Dubravka Suica.
Στην πραγματικότητα, από εδώ και στο εξής, οι κυπριακές τράπεζες σχεδόν δεν συνδέονται άμεσα με τα ρωσικά συμφέροντα, αλλά αυτό δεν σημαίνει, ότι οι Ρώσοι πολίτες εγκατέλειψαν το νησί, αναφέρει στο άρθρο, προσθέτοντας, ότι οι πράκτορες του FBI έχουν επικεντρωθεί τις τελευταίες ώρες στην αύξηση της χρήσης της μεθόδου πληρωμής Hawala, που μήνες μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία χρησιμοποιήθηκε δέκα φορές περισσότερο από πριν.
Τι είναι το σύστημa Hawala που διακινεί το μαύρο χρήμα
Hawala ή hewala στα αραβικά σημαίνει μεταφορά ή μερικές φορές εμπιστοσύνη. Είναι ένα δημοφιλές άτυπο σύστημα μεταφοράς αξίας που βασίζεται στην απόδοση και την τιμή ενός τεράστιου δικτύου χρηματιστών (γνωστών ως hawaladars).
Λειτουργούν εκτός ή παράλληλα με τα παραδοσιακά τραπεζικά, χρηματοοικονομικά κανάλια και συστήματα εμβασμάτων. Το σύστημα απαιτεί τουλάχιστον δύο havaladar που φροντίζουν για τη «συναλλαγή» χωρίς την κίνηση μετρητών ή τηλεγραφικής μεταφοράς.
Ενώ τα χαβαλαντάρ εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο, βρίσκονται κυρίως στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική, το Κέρας της Αφρικής και την Ινδική υποήπειρο.
Το Hawala ακολουθεί τις ισλαμικές παραδόσεις αλλά η χρήση του δεν περιορίζεται στους μουσουλμάνους.
Προέλευση
Το σύστημα χαβαλά προέρχεται από την Ινδία. Το 2003 η Hawala ως νομική έννοια τεκμηριώθηκε, βρίσκοντας στοιχεία για τη Hawala που φτάνουν πίσω στο 1327, σε μια δημοσίευση των Matthias Schramm και Markus Taube, με τίτλο “Evolution and θεσμική βάση του χρηματοπιστωτικού συστήματος hawala”.
Το ίδιο το “Hawala” επηρέασε την ανάπτυξη του πρακτορείου στο κοινό δίκαιο και στο αστικό δίκαιο, όπως το aval στο γαλλικό δίκαιο και το pt:aval πορτογαλικό δίκαιο , και το avallo στο ιταλικό δίκαιο.
Οι λέξεις aval και avallo προήλθαν οι ίδιες από το hawala. Η μεταβίβαση χρέους , η οποία δεν ήταν επιτρεπτή σύμφωνα με το ρωμαϊκό δίκαιο, αλλά έγινε ευρέως διαδεδομένη στη μεσαιωνική Ευρώπη, ιδίως στις εμπορικές συναλλαγές», οφειλόταν στη μεγάλη έκταση του «εμπορίου που διεξήγαγαν οι ιταλικές πόλεις με τον μουσουλμανικό κόσμο στο Μεσαίωνας”.
Το πρακτορείο ήταν επίσης «ένα ίδρυμα άγνωστο στο ρωμαϊκό δίκαιο», καθώς κανένα «άτομο δεν μπορούσε να συνάψει μια δεσμευτική σύμβαση για λογαριασμό άλλου ως αντιπρόσωπός του».
Στο ρωμαϊκό δίκαιο, «ο ίδιος ο ανάδοχος θεωρείτο συμβαλλόμενο μέρος της σύμβασης και χρειάστηκε μια δεύτερη σύμβαση μεταξύ του προσώπου που ενεργούσε για λογαριασμό του εντολέα και του τελευταίου για να του μεταβιβαστούν τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση».
Από την άλλη πλευρά, το ισλαμικό δίκαιο και το μεταγενέστερο κοινό δίκαιο «δεν είχαν καμία δυσκολία να αποδεχτούν την αντιπροσωπεία ως έναν από τους θεσμούς του στον τομέα των συμβάσεων και των υποχρεώσεων γενικά».
Κανονισμός
Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, οι διεθνείς οργανισμοί που είναι υπεύθυνοι για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την επιβολή της νομοθεσίας κατά του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος κατευθύνουν τις προσπάθειές τους στον εντοπισμό προβλημάτων εντός της Hawala, καθώς και σε άλλα συστήματα εμβασμάτων.
Η πρώτη διεθνής διάσκεψη για τη Hawala τον Μάιο του 2002 δημοσίευσε το Ρυθμιστικό Πλαίσιο για τη Hawala και άλλα συστήματα εμβασμάτων. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) συνεισέφερε ένα κεφάλαιο, στο οποίο εξετάστηκαν τα άτυπα συστήματα μεταφοράς αξίας. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, οι χώρες με περιορισμένες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες αντιμετωπίζουν μακροοικονομικές συνέπειες επειδή οι κάτοικοι βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε άτυπα συστήματα μεταφοράς κεφαλαίων. Τα άτυπα συστήματα μεταφοράς αξίας μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά, όπως η ανωνυμία , η έλλειψη κανονισμών ή ο επίσημος έλεγχος.
Ως εκ τούτου, τα άτυπα συστήματα μεταφοράς αξίας ενδέχεται να είναι επιρρεπή στη χρήση από εγκληματικές οργανώσεις για ξέπλυμα χρήματος και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Πώς λειτουργεί
Στην πιο βασική παραλλαγή του συστήματος hawala, τα χρήματα μεταφέρονται μέσω ενός δικτύου μεσιτών hawala, ή hawaladars . Είναι η μεταφορά χρημάτων χωρίς ουσιαστική μετακίνηση. Στην πραγματικότητα, ένας επιτυχημένος ορισμός του συστήματος hawala που χρησιμοποιείται είναι «μεταφορά χρημάτων χωρίς κίνηση χρημάτων».
Σύμφωνα με τον συγγραφέα Sam Vaknin , υπάρχουν μεγάλοι χειριστές hawaladar με δίκτυα μεσαζόντων σε πόλεις σε πολλές χώρες, αλλά οι περισσότεροι hawaladar είναι μικρές επιχειρήσεις που εργάζονται στη hawala ως μια επιχείρηση στο περιθώριο ή στο moonlighting.
Το μοναδικό χαρακτηριστικό του συστήματος είναι ότι δεν ανταλλάσσονται υποσχετικά μέσα μεταξύ των μεσιτών hawala. η συναλλαγή πραγματοποιείται εξ ολοκλήρου στο σύστημα τιμής .
Καθώς το σύστημα δεν εξαρτάται από τη νομική εκτελεστότητα των αξιώσεων, μπορεί να λειτουργήσει ακόμη και αν δεν υπάρχει νομικό και νομικό περιβάλλον.
Η εμπιστοσύνη και η εκτεταμένη χρήση των συνδέσεων είναι τα στοιχεία που το διακρίνουν από άλλα συστήματα εμβασμάτων.
Τα δίκτυα Hawaladar βασίζονται συχνά στην ιδιότητα μέλους στην ίδια οικογένεια, χωριό, φυλή ή εθνική ομάδα και η εξαπάτηση τιμωρείται με αποτελεσματικό αφορισμό και απώλεια τιμής, που οδηγούν σε σοβαρές οικονομικές δυσκολίες.
Δημιουργούνται άτυπα αρχεία μεμονωμένων συναλλαγών και τηρείται ένας τρέχων απολογισμός του ποσού που οφείλει ένας μεσίτης στον άλλο. Οι διακανονισμοί χρεών μεταξύ μεσιτών hawala μπορούν να λάβουν διάφορες μορφές (όπως αγαθά, υπηρεσίες, ακίνητα, μεταβιβάσεις εργαζομένων κ.λπ.) και δεν χρειάζεται να λαμβάνουν τη μορφή άμεσων συναλλαγών σε μετρητά.
Εκτός από τις προμήθειες, οι μεσίτες hawala συχνά κερδίζουν τα κέρδη τους παρακάμπτοντας τις επίσημες συναλλαγματικές ισοτιμίες. Γενικά, τα κεφάλαια εισέρχονται στο σύστημα στο νόμισμα της χώρας προέλευσης και εξέρχονται από το σύστημα στο νόμισμα της χώρας παραλήπτη. Δεδομένου ότι οι διακανονισμοί πραγματοποιούνται συχνά χωρίς συναλλαγές σε ξένο συνάλλαγμα, μπορούν να πραγματοποιηθούν σε άλλες από τις επίσημες συναλλαγματικές ισοτιμίες.
Το Hawala είναι ελκυστικό για τους πελάτες επειδή παρέχει γρήγορη και εύκολη μεταφορά κεφαλαίων, συνήθως με πολύ χαμηλότερη προμήθεια από αυτή που χρεώνουν οι τράπεζες. Τα πλεονεκτήματά του είναι πιο έντονα όταν η χώρα υποδοχής εφαρμόζει ασύμφορους κανονισμούς συναλλαγματικών ισοτιμιών ή όταν το τραπεζικό σύστημα στη χώρα υποδοχής είναι λιγότερο περίπλοκο (π.χ. λόγω διαφορών στο νομικό περιβάλλον σε μέρη όπως το Αφγανιστάν, η Υεμένη, η Σομαλία).
Επιπλέον, σε ορισμένα μέρη του κόσμου, είναι η μόνη επιλογή για νόμιμες μεταφορές κεφαλαίων. Έχει χρησιμοποιηθεί ακόμη και από οργανώσεις αρωγής σε περιοχές στις οποίες είναι το ίδρυμα που λειτουργεί καλύτερα.
Με πληροφορίες από Le Figaro [À Chypre, les autorités et le FBI traquent l’argent sale russe] και wikipedia
