Η αντικειμενική βαθμολόγηση των γραπτών στις Πανελλαδικές Εξετάσεις είναι ο βασικός στόχος των καθηγητών οι οποίοι κάθε χρόνο διορθώνουν τα γραπτά των μαθητών καθώς ξέρουν ότι κανένα παιδί δεν πρέπει να αδικηθεί καθώς οι μαθητές αγωνίζονται σκληρά προκειμένου να κατακτήσουν μια θέση στα πανεπιστήμια. Οι βαθμολογητές δεν βαθμολογούν κατά την κρίση τους, έχουν σαφείς οδηγίες από το υπουργείο Παιδείας και ακολουθούν όλους τους σχετικούς κανόνες και φυσικά τη νομοθεσία.

Γι΄ αυτό άλλωστε το υπουργείο Παιδείας με οδηγία του τονίζει προς τους εκπαιδευτικούς-βαθμολογητές ότι είναι «απόλυτη ανάγκη ο κάθε βαθμολογητής να συνειδητοποιήσει το μέγεθος της ευθύνης του. Γι’ αυτό η κρίση του πρέπει να μείνει ανεπηρέαστη από τυχόν υποκειμενικά κριτήρια, να διαμορφώνεται με ψυχραιμία, χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς εξάρσεις απογοήτευσης ή ενθουσιασμού. Πρέπει να γίνει συνείδηση όλων ότι τόσο η αυστηρότητα, όσο και η επιείκεια απομακρύνουν από την αντικειμενική αξιολόγηση που είναι ο θεμελιώδης στόχος. Η πλήρης ενημέρωση του βαθμολογητή στο περιεχόμενο των συγκεκριμένων θεμάτων είναι απαραίτητη για τη σωστή αποτίμηση της απάντησης». Το σίγουρο είναι ότι η βαθμολόγηση των γραπτών δεν είναι μια εύκολη δουλειά ούτε και καλοπληρωμένη. Οι εκπαιδευτικοί όμως κάνουν το καθήκον τους έχοντας πάντα στο μυαλό τους ότι δεν πρέπει να αδικήσουν τους μαθητές τους και μαζί ν΄ ακυρώσουν τον αγώνα των γονιών τους. Πως γίνεται όμως η βαθμολόγηση και ποιοι είναι οι κανόνες που ακολουθούνται;

Πειραματική βαθμολόγηση

Η πρώτη φάση της βαθμολόγησης των γραπτών των Πανελλαδικών ξεκινά το απόγευμα της επόμενης ημέρας από αυτήν που εξετάσθηκε το μάθημα και ονομάζεται «πειραματική βαθμολόγηση». Εφόσον από την πειραματική βαθμολόγηση προκύπτουν ανάγκες διευκρινίσεων από την Κεντρική Επιτροπή, οι σχετικές ερωτήσεις θα διατυπώνονται γραπτά και θα αποστέλλονται σύμφωνα με νεότερες οδηγίες που θα σταλούν για το σκοπό αυτό. Η κανονική βαθμολόγηση αρχίζει μετά την 12.00 μεσημβρινή της μεθεπόμενης ημέρας από αυτή που πραγματοποιήθηκε η εξέταση του συγκεκριμένου μαθήματος, ώστε να δίνεται ο αναγκαίος χρόνος για την παραλαβή από όλα τα Β.Κ. των διευκρινίσεων που ενδεχομένως θα παρασχεθούν από την Κ.Ε.Ε. Αν κάποιο μάθημα εξετάζεται Παρασκευή πρωί, η πειραματική βαθμολόγηση θα γίνεται την επόμενη ημέρα λειτουργίας του Β.Κ. (δηλαδή το Σάββατο) και η κανονική βαθμολόγηση θα αρχίζει μετά τις 12:00 της μεθεπόμενης ημέρας (δηλαδή τη Δευτέρα). Γενικά δεν επιτρέπεται η έναρξη της κανονικής βαθμολόγησης νωρίτερα, εκτός αν υπάρξει οδηγία της Κεντρικής Επιτροπής, η οποία και εφαρμόζεται κατά προτεραιότητα. Δεν μπορεί να μετέχει στην Επιτροπή Β.Κ. με οποιαδήποτε ιδιότητα ή ως βαθμολογητής αναβαθμολογητής σε Β.Κ., όποιος έχει συγγένεια εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι και του τρίτου βαθμού με εξεταζόμενο ή είναι σύζυγος υποψηφίου, τα γραπτά του οποίου βαθμολογούνται σ’ αυτό το Β.Κ. Δεν μπορεί να είναι Πρόεδρος Βαθμολογικού Κέντρου όποιος έχει συγγένεια εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι και τρίτου βαθμού με εξεταζόμενο ή είναι σύζυγος υποψηφίου που συμμετέχει στις πανελλαδικές εξετάσεις των Γενικών Λυκείων.

Πώς θα γίνει η βαθμολόγηση των γραπτών

Κάθε γραπτό βαθμολογείται από δύο βαθμολογητές και η βαθμολόγησή του γίνεται από τον καθένα από αυτούς στην εκατοντάβαθμη κλίμακα (0-100). Αν η διαφορά βαθμολογίας μεταξύ των δύο βαθμολογητών είναι μεγαλύτερη των δώδεκα (12) μονάδων, το γραπτό αναβαθμολογείται από τρίτο καθηγητή στην ίδια κλίμακα. Τελικός γραπτός βαθμός κάθε μαθήματος στην περίπτωση αναβαθμολόγησης, είναι το άθροισμα των δύο μεγαλύτερων βαθμών.

Τα γραπτά δοκίμια, πριν παραδοθούν στους βαθμολογητές, αναμειγνύονται τυχαία ενώπιον των μελών της επιτροπής, τοποθετούνται σε φακέλους ανά 30, παραδίδονται στους βαθμολογητές για την πρώτη βαθμολόγηση και στο βιβλίο χρέωσης καταγράφεται ο χρόνος παραλαβής των γραπτών και ο αριθμός τους. Το ελάχιστο όριο ανά βαθμολογητή είναι τουλάχιστον 60 δοκίμια. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως έλλειψη επαρκούς αριθμού εκπαιδευτικών που έχουν διδάξει το μάθημα, και με αιτιολογημένη απόφαση του προέδρου του Β.Κ. μπορεί να επιτραπεί σε βαθμολογητές η βαθμολόγηση περισσότερων γραπτών για πρώτη και δεύτερη βαθμολόγηση.

Ο πρώτος βαθμολογητής

Ο πρώτος καθηγητής αναγράφει με κόκκινο στυλό το βαθμό και την αναλυτική βαθμολογία στον ειδικό χώρο και υπογράφει στην ειδική θέση του γραπτού. Ο βαθμός είναι στην κλίμακα 0-100 με ακέραιους μόνο αριθμούς και ο τελικός γραπτός βαθμός ανάγεται στην κλίμακα 0-20 και γράφεται ως δεκαδικός, όπου απαιτείται. Εφιστάται ιδιαίτερα η προσοχή των βαθμολογητών τόσο στην ορθή άθροιση των επί μέρους βαθμών που αναλογούν στην κάθε ερώτηση, όσο και στη σωστή αναγραφή του τελικού βαθμού που δίδουν στις οικείες θέσεις αριθμητικώς και ολογράφως και στο στέλεχος και στο απόκομμα. Αφού ολοκληρώσει τη βαθμολόγηση και των 25 τετραδίων του φακέλου, επιστρέφει το φάκελο στη γραμματεία του Β.Κ. και ξεχρεώνεται από το βιβλίο χρέωσης. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται για κάθε φάκελο, μέχρι να ολοκληρωθεί η βαθμολόγηση των γραπτών κάθε μαθήματος. Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης βαθμολόγησης η επιτροπή του Β.Κ. ελέγχει κάθε τετράδιο για την αναγραφή της βαθμολογίας και επικολλά αδιαφανές αυτοκόλλητο στο βαθμό του Α’ βαθμολογητή . Η ίδια διαδικασία ακολουθείται και στη δεύτερη βαθμολόγηση.

Ο δεύτερος βαθμολογητής

Ο δεύτερος καθηγητής-βαθμολογητής σημειώνει με πράσινο στυλό ελλείψεις, σφάλματα, αδυναμίες ή ατέλειες πάνω στο γραπτό και αναγράφει το βαθμό και την αναλυτική βαθμολογία στον ειδικό χώρο και υπογράφει στην ειδική θέση του γραπτού. Όταν ολοκληρώσει τη διόρθωση των γραπτών τα παραδίδει στην επιτροπή του Β.Κ.

Κατά την κατανομή των φακέλων στους δεύτερους βαθμολογητές πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα να μη δοθεί ο ίδιος φάκελος στον καθηγητή που τον χρεώθηκε σε πρώτη βαθμολόγηση. Για το λόγο αυτό στην πλάτη κάθε φακέλου αναγράφεται ο κωδικός κάθε βαθμολογητή. Η δεύτερη βαθμολόγηση είναι χρήσιμο να γίνεται, εφόσον αυτό είναι εφικτό, σε διαφορετικό χώρο από αυτόν που γίνεται η πρώτη βαθμολόγηση. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της δεύτερης βαθμολόγησης, αποσφραγίζεται από τη γραμματεία ο βαθμός του α΄ βαθμολογητή και:

Αν η διαφορά ΔΕΝ υπερβαίνει τις 12 μονάδες

α) εφόσον η γραμματεία διαπιστώσει ότι η διαφορά των βαθμών των δύο βαθμολογητών είναι μικρότερη ή ίση των 12 μονάδων παραδίδει τα γραπτά στο ειδικό συνεργείο ελέγχου, το οποίο προχωρά σε οπτικό έλεγχο των βαθμολογιών του α’ και β’ βαθμολογητή, προκειμένου να διαπιστωθεί ότι υπάρχει πλήρης αντιστοιχία της αναλυτικής βαθμολογίας και του συνολικού βαθμού που έβαλαν οι δύο βαθμολογητές ανάμεσα στο στέλεχος και στο απόκομμα, χωρίς περαιτέρω έλεγχο των αθροισμάτων.

Στην εξαιρετική περίπτωση που αντιμετωπιστεί κάποια αναντιστοιχία μεταξύ των βαθμολογιών στελέχους και αποκόμματος, καλείται αναλόγως ο α΄ ή β΄ βαθμολογητής για να την αποκαταστήσει. Μετά τον ανωτέρω οπτικό έλεγχο αποκόπτεται το απόκομμα, αποκαλύπτονται τα ατομικά στοιχεία του υποψηφίου και καταχωρίζεται η αναλυτική βαθμολογία των δύο βαθμολογητών στον Η/Υ με τη βοήθεια της σχετικής εφαρμογής. Κατά την καταχώριση πληκτρολογείται η αναλυτική κατανομή της βαθμολογίας και το πρόγραμμα εξάγει μόνο του τα οριζόντια υποσύνολα ανά θέμα. Τον τελικό συνολικό βαθμό  τον καταχωρίζει ο χειριστής από το απόκομμα και αυτόματα τον υπολογίζει και το πρόγραμμα. Επίσης, καταχωρίζονται και οι Κωδικοί Αριθμοί των δύο βαθμολογητών. Στην εξαιρετική περίπτωση που εντοπιστεί κάποια αναντιστοιχία μεταξύ του βαθμού που υπολογίζεται από το πρόγραμμα και του βαθμού που έχει καταχωρίσει ο χειριστής, καλείται ο α’ ή β’ βαθμολογητής για να την αποκαταστήσει, αφού καλυφθούν ξανά τα ατομικά στοιχεία του υποψηφίου.

Αν η διαφορά ΥΠΕΡΒΑΙΝΕΙ τις 12 μονάδες

β) εφόσον η γραμματεία διαπιστώσει ότι η διαφορά των βαθμών των δύο βαθμολογητών είναι μεγαλύτερη των 12 μονάδων, τότε καλύπτονται με μαύρα αυτοκόλλητα οι βαθμοί του α’ και του β’ βαθμολογητή και το γραπτό παραδίδεται στον γ’ βαθμολογητή. Αφού ο γ’ βαθμολογητής βαθμολογήσει με μαύρο στυλό και με την ίδια διαδικασία του β’ βαθμολογητή, η γραμματεία αποσφραγίζει τους βαθμούς του α’ και β’ βαθμολογητή και παραδίδει το γραπτό στο συνεργείο ελέγχου, το οποίο προχωρά σε οπτικό έλεγχο της βαθμολογίας του α’, β’ και γ’ βαθμολογητή, προκειμένου να διαπιστωθεί, ότι υπάρχει πλήρης αντιστοιχία της αναλυτικής βαθμολογίας και του συνολικού βαθμού που έβαλαν οι τρεις βαθμολογητές ανάμεσα στο στέλεχος και το απόκομμα, χωρίς περαιτέρω έλεγχο αθροισμάτων. Στην εξαιρετική περίπτωση που εντοπιστεί κάποια αναντιστοιχία μεταξύ στελέχους και αποκόμματος, καλείται ο α΄, β΄ή γ΄ βαθμολογητής για να την αποκαταστήσει.

Μετά τον οπτικό έλεγχο της βαθμολογίας και των τριών βαθμολογητών, αποκόπτεται το απόκομμα, αποκαλύπτονται τα ατομικά στοιχεία του υποψηφίου και καταχωρίζεται στον Η/Υ η αναλυτική βαθμολογία και των τριών βαθμολογητών με τη βοήθεια της σχετικής εφαρμογής. Κατά την καταχώριση πληκτρολογείται η αναλυτική κατανομή της βαθμολογίας και το πρόγραμμα εξάγει μόνο του τα οριζόντια υποσύνολα ανά θέμα. Τον τελικό συνολικό βαθμό τον καταχωρίζει ο χειριστής από το απόκομμα και αυτόματα τον υπολογίζει και το πρόγραμμα. Επίσης, καταχωρίζονται και οι Κωδικοί Αριθμοί των τριών βαθμολογητών. Στην εξαιρετική περίπτωση που εντοπιστεί κάποια αναντιστοιχία μεταξύ του βαθμού που υπολογίζεται από το πρόγραμμα και του βαθμού που έχει καταχωρίσει ο χειριστής, καλείται ο α’, β’ ή γ’ βαθμολογητής για να την αποκαταστήσει αφού καλυφθούν τα ατομικά στοιχεία του υποψηφίου. Όσον αφορά στη διαδικασία αποκατάστασης τυχόν λάθους που διαπιστώνεται κατά τον οπτικό έλεγχο ή την καταχώριση της βαθμολογίας, σας γνωστοποιούμε ότι η διόρθωση θα γίνεται μόνο με σφραγίδα και υπογραφή του προέδρου ή του αντιπροέδρου παρουσία του αντίστοιχου βαθμολογητή ή του υπεύθυνου καταχώρισης και με σαφέστατη αναφορά στο συγκεκριμένο ερώτημα ή θέμα, του οποίου ο βαθμός αποκαταστάθηκε στο ορθό. Λόγω έλλειψης χώρου, η σφραγίδα και η υπογραφή θα τεθούν στο πάνω μέρος της εξωτερικής όψης του εξωφύλλου του τετραδίου και στο στέλεχος και στο απόκομμα και όχι στην εσωτερική όψη του εξωφύλλου.

Φύλαξη γραπτών

Τα αποκόμματα με τους βαθμούς των μαθημάτων αποστέλλονται από το Β.Κ. στα ΕΠΑΛ μέσω των Διευθύνσεων Δ.Ε.. Ο Διευθυντής του ΕΠΑΛ και ο σύλλογος διδασκόντων των ΕΠΑΛ στα οποία κατατέθηκαν οι αιτήσεις-δηλώσεις των υποψηφίων, κάνουν παραβολή της βαθμολογίας μεταξύ αποκομμάτων και καταστάσεων για την ορθή καταχώριση της βαθμολογίας. Μετά το τέλος της διαδικασίας βαθμολόγησης, ελέγχου και ηλεκτρονικής καταχώρισης της βαθμολογίας, τα αποκόμματα παραμένουν στο σχολείο προέλευσης των υποψηφίων, ενώ τα στελέχη των γραπτών δοκιμίων φυλάσσονται στο Βαθμολογικό Κέντρο ή σε άλλο ασφαλή χώρο που ορίζεται από τον Διευθυντή Δ.Ε. μέχρι τις 15 Μαΐου του επόμενου έτους, οπότε και καταστρέφονται.