Ιατρική καινοτομία: Τετραπληγικός ασθενής δοκιμάζει εμφυτεύματα στον εγκέφαλο για να κουνήσει ξανά τα χέρια του

Για πρώτη φορά, δοκιμάζεται ένα εγκεφαλικό εμφύτευμα σε συνδυασμό με ένα εμφύτευμα που διεγείρει τον νωτιαίο μυελό ώστε ένας τετραπληγικός ασθενής να μπορέσει να κινήσει και πάλι τα χέρια και τα δάχτυλά του με τη σκέψη, ανακοίνωσε σήμερα η ολλανδική εταιρεία Onward.

Ο συνδυασμός αυτών των τεχνολογιών επέτρεψε ήδη σε έναν παραπληγικό ασθενή να ανακτήσει κάποιον έλεγχο στα πόδια του και να περπατήσει, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Μάιο στην επιστημονική επιθεώρηση Nature. Είναι όμως η πρώτη φορά που χρησιμοποιείται για τα άνω άκρα.

«Η κινητικότητα των χεριών είναι πιο περίπλοκη» εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο η χειρουργός Τζόσλιν Μπλοκ, η οποία πραγματοποίησε τις εμφυτεύσεις. Σε σχέση με το βάδισμα, σε αυτήν την περίπτωση δεν τίθεται θέμα ισορροπίας αλλά το μυικό σύστημα των χεριών είναι πολύ διαφορετικό, με πολλούς μικρούς, διαφορετικούς μύες, οι οποίοι ενεργοποιούνται ταυτόχρονα για να γίνουν κάποιες κινήσεις.

Ο ασθενής, που θέλει να παραμείνει ανώνυμος, είναι ένας 46χρονος Ελβετός ο οποίος έμεινε τετραπληγικός έπειτα από πτώση. Οι δύο επεμβάσεις έγιναν τον περασμένο μήνα στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομειακό Κέντρο Βοντουά (CHUV) της Λοζάνης. Η πρώτη αφορούσε την τοποθέτηση του εγκεφαλικού εμφυτεύματος, διαστάσεων μερικών εκατοστών, το οποίο αναπτύχθηκε από τη γαλλική εταιρεία CEA-Clinatech. Η δεύτερη έγινε για να τοποθετηθούν τα ηλεκτρόδια που κατασκεύασε η Onward στον νωτιαίο μυελό.

Το εγκεφαλικό εμφύτευμα (ή διεπαφή εγκεφάλου-υπολογιστή, BCI), καταγράφει τις περιοχές του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται όταν ο ασθενής «σκέφτεται» μια κίνηση και μεταφέρει την πληροφορία στα ηλεκτρόδια, δημιουργώντας ένα είδος «ψηφιακής γέφυρας».

Το πείραμα «προς το παρόν πάει καλά», είπε η Μπλοκ, που ήταν εκ των ιδρυτών της Onward και παραμένει σύμβουλος της εταιρείας. «Καταγράφουμε την εγκεφαλική δραστηριότητα και ξέρουμε ότι η διέγερση λειτουργεί (…) Αλλά είναι πολύ νωρίς να χαρακτηρίσουμε πρόοδο αυτό που μπορεί να κάνει (ο ασθενής) μέχρι στιγμής», πρόσθεσε.

Ο ασθενής είναι στη φάση της «εκπαίδευσης» ώστε το εγκεφαλικό εμφύτευμα να μάθει πώς να αναγνωρίζει τις διάφορες κινήσεις που επιθυμεί να κάνει. Για να ολοκληρωθεί η διαδικασία θα χρειαστούν «μερικοί μήνες», είπε η Δρ Μπλοκ.

Στη δοκιμή πρόκειται να συμμετάσχουν άλλοι δύο ασθενείς και τα πλήρη αποτελέσματα θα ανακοινωθούν αργότερα.

Εγκεφαλικά εμφυτεύματα έχουν χρησιμοποιηθεί ήδη και επέτρεψαν σε έναν ασθενή να «χειριστεί» έναν εξωσκελετό. Ο οργανισμός Battelle χρησιμοποίησε ένα εγκεφαλικό εμφύτευμα για να αποκαταστήσει την κίνηση του χεριού ενός ασθενή, αλλά με ηλεκτρόδια συνδεδεμένα στον πήχη, ώστε να διεγείρουν απευθείας τους μύες.

Σύμφωνα με τον διευθυντή της Onward, η τεχνολογία της εταιρείας αυτής είναι «μοναδική» επειδή αποκαθιστά την κίνηση με διέγερση του νωτιαίου μυελού, σε συνδυασμό με εγκεφαλικό εμφύτευμα. Η τεχνολογία θα μπορούσε να αρχίσει να χρησιμοποιείται ευρέως μέχρι τα τέλη της δεκαετίας.