Νέες εξελίξεις στην επίμαχη υπόθεση
Συντάξεις: Ο Άρειος Πάγος ήρθε σε πλήρη αντίθεση με την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας στο συνταξιοδοτικό καθεστώς της κατάργησης ορισμένων συνταξιοδοτικών παροχών, καθώς με απόφασή του παραπέμπει στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο προς οριστική κρίση το θέμα αν είναι συνταγματική ή όχι κατάργηση των τριών δώρων-επιδομάτων (Χριστουγέννων, Πάσχα και θερινής άδειας) στις επικουρικές μόνο συντάξεις του ιδιωτικού τομέα για το 11μηνο από 11.6.2015 έως 11.5.2016 που έγιναν με το «νόμο Κατρούγκαλου».
Οι δικαστικές διενέξεις στο ΣτΕ για το επίμαχο 11μηνο, ανέκυψαν μεταξύ της εφαρμογής διαδοχικών νόμων που προσπάθησαν να προσαρμοστούν στις αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ ή να προκαταλάβουν το «δια ταύτα» αποφάσεων των συμβούλων Επικρατείας.
Ειδικότερα, εννέα χρόνια μετά την απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία κατά πλειοψηφικά (14 υπέρ έναντι 11 κατά), έχει κρίνει αντισυνταγματικές και αντίθετες στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) τις περικοπές και των τριών δώρων των επικουρικών συντάξεων που έγιναν το 2012, έρχεται τώρα ο Άρειος Πάγος να κρίνει ότι όλες οι περικοπές των τριών δώρων που έγιναν με το μνημονιακό νόμο 4093/2012 είναι συνταγματικές και σύμφωνες με την ΕΣΔΑ, καθώς «η θέσπισή τους εξυπηρετούσε σκοπούς δημοσίου συμφέροντος» και όχι μόνο.
Όπως είναι γνωστό, η περικοπή των επιδομάτων Χριστουγέννων Πάσχα και θερινής άδειας, επιβλήθηκε με το άρθρο πρώτο παρ. ΙΑ υποπαράγραφος ΙΑ.6 περίπτωση 3 του νόμου 4093/2012 η οποία έγινε λόγω του Μνημονίου Συνεννόησης.
Τώρα, το Β2 Εργατικό Τμήμα του Αρείου Πάγου, με πρόεδρο των αντιπρόεδρο Νικόλαο Πιπιλίγκα και εισηγήτρια την αρεοπαγίτη Κωνσταντίνα Νάκου, καταρρίπτει ομόφωνα όλους τους ισχυρισμούς της Ολομέλειας του ΣτΕ και περνάει στην αντιπέρα όχθη, αντικρούοντας με δικούς του κατά 18 μοίρες αντίθετους εκτενείς νομικούς συλλογισμούς την υπ΄ αριθμ. 2287/2015 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ.
Βασικό επιχείρημα των αρεοπαγιτών είναι ότι δεν είναι συνταγματικά αναγκαία η σύνταξη αναλογιστικής μελέτης επιπτώσεων πριν γίνουν οι περικοπές των επιδομάτων, όπως έχει κρίνει η Ολομέλεια του ΣτΕ, αλλά είναι και πάγια νομολογία της στο θέμα αυτό.
Ειδικότερα, η αρεοπαγητική απόφαση σημειώνει ότι σύμφωνα με τις συνταγματικές επιταγές για το κύρος της επίμαχης νομοθετικής ρύθμισης δεν απαιτείται «προηγούμενη εκπόνηση μελέτης επιπτώσεων των ρυθμίσεων (κατάργησης δώρων) στο βιοτικό επίπεδο των συνταξιούχων, κατόπιν συνυπολογισμού και των λοιπών οικονομικών επιβαρύνσεων αυτών».
Όμως, η αρεοπαγητική απόφαση κάνει ένα ακόμα βήμα υπέρβασης, βγαίνοντας έξω από το πλαίσιο του βασικού θέματος που την απασχόλησε το οποίο ήταν η κατάργηση των τριών δώρων και καταγράφει γενικά εντελώς αντίθετες θέσεις με αυτές που εκφράστηκαν στην απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, πάνω στο θέμα της κατάργησης των συντάξεων.
Έτσι, λόγω αντίθετων αποφάσεων μεταξύ του ΣτΕ και του Αρείου Πάγου οι εργατοδίκες του Β2 Τμήματος παρέπεμψαν το θέμα της συνταγματικότητας ή μη της κατάργησης των επικουρικών συντάξεων για το επίμαχο 11μηνο στο ΑΕΔ προς οριστική κρίση.
Συντάξεις: Ολομέλεια του ΣτΕ
Ειδικότερα, το ΣτΕ με μια σειρά αποφάσεων της Ολομέλειάς του (2287- 2290/2015) έχει κρίνει ότι οι περικοπές των συντάξεων που έγιναν το 2012 προσκρούουν σε συνταγματικές αρχές όπως είναι της αναλογικότητας και της ισότητας στα δημόσια βάρη και σε άλλες επιταγές άρθρων του Συντάγματος, όπως είναι τα άρθρα 2, 4, 22, 25, 106, κ.λπ.
Σύμφωνα με την Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου το Σύνταγμα επιβάλει στο κράτος όταν λαμβάνονται μέτρα περικοπής των συντάξεων να προβαίνει «σε ειδική και εμπεριστατωμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη, από την οποία να προκύπτει εφ΄ ενός μεν ότι τα συγκεκριμένα μέτρα (σ.σ.: περικοπή συντάξεων) είναι πράγματι πρόσφορα αλλά και αναγκαία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος της βιωσιμότητας των φορέων κοινωνικής ασφάλισης εν όψει των παραγόντων που το προκάλεσαν, έτσι ώστε η λήψη των μέτρων αυτών να είναι σύμφωνη με τις συνταγματικές αρχές της αναλογικότητας και της ισότητας στα δημόσια βάρη, αφ΄ ετέρου δε ότι οι επιπτώσεις από τα μέτρα αυτά στο βιοτικό επίπεδο των πληττομένων προσώπων, συνδυαζόμενες με άλλα τυχόν ληφθέντα μέτρα (φορολογικά, κ.ά.), αλλά και με το σύνολο των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της δεδομένης συγκυρίας, δεν έχουν αθροιστικά αποτέλεσμα τέτοιο που να οδηγεί σε ανεπίτρεπτη, παραβιάση του πυρήνα του συνταγματικού δικαιώματος σε κοινωνική ασφάλιση».
Με άλλα λόγια η Ολομέλεια έκρινε ότι πριν τις περικοπές που έγιναν το 2012 δεν προηγήθηκε επιστημονική μελέτη για τις επιπτώσεις που θα υπάρχουν στο βιοτικό επίπεδο των συνταξιούχων από τις περικοπές των συντάξεων, αλλά και την αναγκαιότητα των περικοπών αυτών.
Συντάξεις: Ο Άρειος Πάγος
Ανώνυμη Τραπεζική Εταιρεία από 1-1-2013 έπαυσε να καταβάλλει τα επιδόματα εορτών και αδείας στους τραπεζοϋπάλληλους της και κάποιοι εξ αυτών των εργαζομένων προσέφυγαν στα δικαστήρια. Στο Πρωτοδικείο οι εργαζόμενοι κέρδισαν, αλλά το Εφετείο είχε αντίθετη άποψη. Έτσι, οι συνταξιούχοι τραπεζοϋπάλληλοι προσέφυγαν στον Άρειο Πάγο ζητώντας να αναιρεθεί η εφετειακή απόφαση.
Το Β2 Εργατικό Τμήμα του Α.Π. δέχεται άποψη αντίθετη προς εκείνη που υιοθετήθηκε από τις αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ και στην συνέχεια εκφεύγοντας από τα στενά πλαίσια της συνταγματικότητας ή μη των περικοπών των επικουρικών συντάξεων του ιδιωτικού τομέα για το επίμαχο 11μηνο, αντικρούει ευθέως τις αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ.
Αναλυτικότερα, οι αρεοπαγίτες-εργατοδίκες υπογραμμίζουν:
«Η επίμαχη διάταξη (σ.σ.: για την κατάργηση των τριών δώρων) δεν αντίκειται στο άρθρο 22 παρ. 5 του Συντάγματος, δεν παραβιάζει τη δίκαιη ισορροπία μεταξύ των απαιτήσεων του γενικού συμφέροντος και της προστασίας των δικαιωμάτων του αναιρεσείοντος και, επομένως αυτή δεν αντίκειται στην κατοχυρωμένη από το άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος αρχή της αναλογικότητας, ούτε στο άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α. , με το οποίο, εξάλλου, δεν κατοχυρώνεται δικαίωμα σε διαρκή λήψη αποδοχών και συντάξεων συγκεκριμένου ύψους, εκτός αν συντρέχει περίπτωση διακινδύνευσης της αξιοπρεπούς διαβίωσης των ενδιαφερομένων, που, όπως έγινε δεκτό δεν συντρέχει εν προκειμένω.
Επιπρόσθετα, συνεχίζουν οι αρεοπαγίτες:
«Η κατάργηση από 1-1-2013 των τριών επιδιμάτων στους συνταξιούχους των αναφερομένων φορέων και τομέων κύριας και επικουρικής ασφάλισης, εντάσσεται σε ένα πλέγμα ρυθμίσεων με τις οποίες ο νομοθέτης, αντιμέτωπος με την οικονομική κατάρρευση της χώρας και αδυνατώντας να χρηματοδοτεί τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης στον ίδιο βαθμό με το παρελθόν, εγκαθίδρυσε νέο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, τη βιωσιμότητα του οποίου στηρίζουν παράλληλα με τους διατιθέμενους προς τούτο, μειωμένους, κρατικούς πόρους, και συγκεκριμένες κατηγορίες συνταξιούχων με τα προεκτεθέντα χαρακτηριστικά».
Επομένως, συνεχίζει το Εργαρικό Τμήμα του Αρείου Πάγου, «οι συνταξιούχοι υποβάλλονται σε θυσία μέρους του εκ συντάξεων εισοδήματος τους χάριν τόσο της αποκατάστασης της δημοσιονομικής ισορροπίας όσο και της βιωσιμότητας των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης.
Εν όψει τούτων, η επίμαχη με κατάργηση των επιδομάτων εορτών και αδείας, ευρίσκει έρεισμα στο νόμο, και εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα, αφενός, για την αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας της χώρας και, αφετέρου, σύμφωνα με την επιταγή του άρθρου 22 παρ. 5 του Συντάγματος, για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, χάριν της βιωσιμότητάς του.
Συνεπώς, η θέσπισή τους εξυπηρετεί σκοπούς δημοσίου συμφέροντος και όχι, απλώς, ταμειακό συμφέρον του Δημοσίου ή των λοιπών φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, καθ’όσον τα ποσά που περικόπτονται παραμένουν στην περιουσία των ως άνω οργανισμών προς ενίσχυση της βιωσιμότητας αυτών και συνακόλουθα την εξυπηρέτηση των συνταξιούχων στο σύνολό τους».
Συντάξεις: Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο
Υπενθυμίζεται ότι το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο συγκροτείται από τον πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου, τον πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τέσσερις συμβούλους της Επικρατείας και τέσσερις αρεοπαγίτες.
Τώρα, αναμένεται η πρόεδρος του ΣτΕ και πρόεδρος του ΑΕΔ Ευαγγελία Νίκα, να προσδιορίσει την ημερομηνία της δικασίμου της επίμαχης υπόθεσης.
