Ισραηλινός βομβαρδισμός στη Γάζα (AP Photo/Tsafrir Abayov)
Τα πλήγματα αναμένονταν εδώ και καιρό, με περιφερειακές δυνάμεις ωστόσο να σπεύδουν και να καλούν σε «νηφαλιότητα»
Η λιβανέζικη σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ, που στηρίζεται από την Τεχεράνη, χαρακτήρισε «επικίνδυνη κλιμάκωση» τα ισραηλινά πλήγματα στο Ιράν, τονίζοντας ότι η Ουάσινγκτον φέρει «την πλήρη ευθύνη» για την επίθεση που εξαπέλυσε το Ισραήλ, ο σύμμαχός της.
«Η Χεζμπολάχ καταδικάζει σθεναρά τη δόλια σιωνιστική επίθεση εναντίον της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράκ και την θεωρεί επικίνδυνη κλιμάκωση για όλη την περιοχή» ανέφερε στην ανακοίνωσή της. Οι ΗΠΑ, πρόσθεσε, «φέρουν την πλήρη ευθύνη για τις σφαγές, τις τραγωδίες και την οδύνη» που προκαλεί το Ισραήλ.
Νωρίτερα, ο υπουργός Εξωτερικών του Λιβάνου καταδίκασε επίσης τα ισραηλινά πλήγματα, χαρακτηρίζοντάς τα «καταπάτηση της εθνικής κυριαρχίας του Ιράν και σοβαρή απειλή για την περιφερειακή ασφάλεια». Παράλληλα, κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να «βάλει τέλος στη στρατιωτική κλιμάκωση του Ισραήλ» στην περιοχή.
Ελπίδες Μπάιντεν για κατάπαυση του πυρός
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε σήμερα από τη Φιλαδέλφεια ότι φαίνεται πως το Ισραήλ έπληξε μόνο στρατιωτικούς στόχους στην επίθεσή του στο Ιράν.
Ο Αμερικανός πρόεδρος πρόσθεσε ότι ελπίζει αυτό να είναι «το τέλος» της αντιπαράθεσης.
Καταδικάζει ο γγ του ΟΗΕ
Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες καταδίκασε την κλιμάκωση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν και ζήτησε να σταματήσει κάθε στρατιωτική δράση στην περιοχή, μετά τα ισραηλινά πλήγματα σε ιρανικούς στρατιωτικούς στόχους, ανέφερε ένας εκπρόσωπός του.
Ο Γκουτέρες εξέφρασε «τη βαθιά ανησυχία του» για τη συνέχιση της κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή. Επανέλαβε επίσης την έκκλησή του προς όλες τις πλευρές να σταματήσουν κάθε στρατιωτική δράση, συμπεριλαμβανομένης της Γάζας και του Λιβάνου, να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποφευχθεί ένας περιφερειακός πόλεμος και «να επανέλθουν στην οδό της διπλωματίας», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος.
Υποβαθμίζει τα πλήγματα η Τεχεράνη
Την ίδια στιγμή, την κλίμακα αλλά και την αποτελεσματικότητα της ισραηλινής επίθεσης στις στρατιωτικές του εγκαταστάσεις υποβαθμίζει το Ιράν. Οι σκληροπυρηνικοί του κοινοβουλίου στην Τεχεράνη, ωστόσο, επέμειναν ότι, τα χτυπήματα, παραβίασαν τις «κόκκινες γραμμές» της χώρας και απαίτησαν την άμεση απάντηση της ιρανικής κυβέρνησης στο Ισραήλ, το οποίο διατηρεί ανοιχτά τα μέτωπα σε Λίβανο και Γάζα.
Εσωτερικές εκκλήσεις για άμεση ανταπόδοση
Η συζήτηση στο εσωτερικό του Ιράν, σχετικά με την απάντηση της Τεχεράνης στην προαναγγελθείσα πολυαναμενόμενη ισραηλινή επίθεση, στρέφεται γύρω από το ενδεχόμενο και τους τρόπους αντιμετώπισης της εθνικής κυριαρχίας από την κυβέρνηση Νετανιάχου. Ο διάλογος έχει ανοίξει σχετικά με το εάν πρόκειται για μία επίθεση πολύ σοβαρή για να αγνοηθεί ή εάν θα πρέπει η κυβέρνηση του Ιράν να λάβει σοβαρά υπόψη την παραίνεση των ΗΠΑ, αναγνωρίζοντας τον σχετικά περιορισμένο χαρακτήρα της επίθεσης και να απομακρυνθεί από το «χείλος του γκρεμού» χωρίς να εξαπολύσει αντίποινα. Η ιρανική πολιτική ελίτ καλείται να λάβει την απόφαση σταθμίζοντας τις αντικρουόμενες πολιτικές, διπλωματικές και στρατιωτικές πιέσεις. Ωστόσο, στην πρώτη αντίδραση της κυβέρνησης κυριάρχησε η πατριωτική υπερηφάνεια για την απόδοση της αεράμυνας του Ιράν, παρά τις εσωτερικές εκκλήσεις για άμεση ανταπόδοση. Υπήρξαν, μάλιστα, και φωνές που τόνισαν ότι, η αεράμυνα, αποδείχθηκε αποτελεσματικότερη από τον Σιδηρούν Θόλο του Ισραήλ.
Το ιρανικό ΥΠΕΞ καταδίκασε την επίθεση, σημειώνοντας πως, «το Ιράν αισθάνεται το δικαίωμα και την υποχρέωση να υπερασπιστεί τον εαυτό του έναντι ξένων επιθετικών πράξεων». Η εκπρόσωπος της ιρανικής κυβέρνησης, Φατεμέχ Μοχαγεράνι, δήλωσε ότι, «έχουν γίνει μόνο περιορισμένες ζημιές» και πρόσθεσε πως, η υπερηφάνεια των Ιρανών ενισχύθηκε από την αντίδραση στις επιθέσεις. Ωστόσο, στην εσωτερική πολιτική ζωή της χώρας έχει ξεκινήσει η συζήτηση σχετικά με το πώς θα απαντηθεί η επίθεση. Η συζήτηση αυτή κάνει ολοένα και πιθανότερο το σενάριο ανάδειξης των διαφορών, εντός της πολιτικής ελίτ της χώρας, οι οποίες και ξεκινούν από όταν το το Ιράν εξέλεξε αιφνιδιαστικά τον μεταρρυθμιστή Μασούντ Πεζεσκιάν πρόεδρο- κίνηση που, από πολλούς, ερμηνεύτηκε ως «κλείσιμο ματιού» για τη βελτίωση των σχέσεων με τη Δύση. Ο υπερσυντηρητικός βουλευτής της Τεχεράνης, Αμίρ-Χοσεΐν Σαμπετί, με μία ανάρτηση στο Χ, σημείωσε πως, «Η σταθερή ασφάλεια εξαρτάται από την εξουσία και την ισχυρή αντίδραση στο παραμικρό λάθος του εχθρού. Αν και το βουνό των Ισραηλινών γέννησε ένα ποντίκι, η παραβίαση της κόκκινης γραμμής του Ιράν και η εισβολή στο έδαφος της χώρας πρέπει να απαντηθεί σε επίπεδο που θα τους εκπλήξει. Η καλύτερη στιγμή για να απαντήσει κανείς είναι όταν εμπλέκονται σε έναν πόλεμο μάχης στη Γάζα και τη Βηρυτό». Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν ήταν λίγες οι εκκλήσεις για την έναρξη της επιχείρησης «Υπόσχεση 3»- αναφορά στην κωδική ονομασία που δόθηκε στις δύο πρώτες επιθέσεις του Ιράν κατά του Ισραήλ.
Στην άλλη πλευρά, ο πρώην καθηγητής του Πανεπιστημίου της Τεχεράνης, Σαντέγκ Ζιμπακαλάμ, τόνισε πως, «Η πρωινή αεροπορική επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν ήταν κάτι περισσότερο από ένα στρατιωτικό επίτευγμα για το Τελ Αβίβ, ήταν μια διπλωματική επιτυχία για την Ουάσιγκτον, η οποία κατάφερε να αναγκάσει τον Νετανιάχου να περιορίσει αυστηρά την επίθεση, ώστε το Ιράν να μην χρειαστεί να ανταποδώσει. Οι Αμερικανοί έδειξαν για πολλοστή φορά ότι θέλουν πόλεμο με το Ιράν».
«Εδώ είναι Ιράν»
Εντός του Ιράν δεν ήταν λίγοι και αυτοί που υποβάθμισαν την επίθεση του Ισραήλ ως «αδύναμη», μετά τις απειλές Νετανιάχου, την περασμένη εβδομάδα, για επίθεση στα πετρελαϊκά και πυρηνικά εργοτάξια της χώρας. Ο Εμπραχίμ Ρεζάι, μέλος της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας και Εξωτερικής Πολιτικής του κοινοβουλίου, τα πρώτα λεπτά μετά την επίθεση του Ισαήλ, έγραψε στο Χ: «Έφτασα στην Τεχεράνη μέσω του αεροδρομίου Mehrabad πριν από λίγα λεπτά και πέρασα από διάφορους δρόμους, δεν είδα τίποτα ασυνήθιστο. Ο σιωνιστικός εχθρός είναι σαν τα ψιλά, κάνει μόνο θόρυβο αλλά δεν έχει καμία αξία ή αποτέλεσμα. Είναι πολύ αδύναμοι για να βλάψουν σοβαρά το Μεγάλο Ιράν». Ο σύμβουλος του πρώην προέδρου της χώρας, Χεσαμοντίν Ασένα, ισχυρίστηκε, απευθυνόμενος στο Ισραήλ, πως, «παίξατε με την ουρά του λιονταριού. Δεν πρόκειται για την Παλαιστίνη, ούτε για τον Λίβανο, το Ιράκ ή το Αφγανιστάν. Εδώ είναι Ιράν». Την ίδια στιγμή, κάποιοι από τους μεγάλους στρατιωτικούς και πολιτικούς παράγοντες της χώρας δεν έχουν ακόμα τοποθετηθεί σχετικά.
Όπως γράφει ο Πάτρικ Γουίντουρ στον βρετανικό Guardian, όμως, το ιρανικό ΥΠΕΞ αναμένεται, από διπλωματικής πλευράς, να λάβει υπόψη του τις συμβουλές των γύρω χωρών, και ειδικά της Σαουδικής Αραβίας, με την οποία η χώρα προσπαθεί να αποκαταστήσει δεσμούς. Το Ιράν θα είναι ικανοποιημένο από τα μηνύματα αλληλεγγύης όλων των χωρών του Κόλπου, συμπεριλαμβανομένου του Ομάν, του Ριάντ, της Τουρκίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων – σημάδια που δείχνουν ότι, η πρόσφατη διπλωματική ώθηση της χώρας στην περιοχή έχει αποδώσει καρπούς. Οι δημόσιες εκδηλώσεις αλληλεγγύης μεταξύ του Ιράν και των Αράβων γειτόνων του δεν είναι αυτονόητες. Ο υπουργός Εξωτερικών του Ομάν, Μπαντρ Αλμπουσαϊντί, ικανοποίησε το ευρέως διαδεδομένο αίσθημα των πολιτών της χώρας, σημειώνοντας πως, «ανησυχούμε πολύ για την κατάφωρη παραβίαση της επιθετικότητας στο Ιράν σήμερα το πρωί. Ευτυχώς, οι ζημιές φαίνονται περιορισμένες και ελπίζουμε πολύ να μην υπάρχουν θύματα. Είναι καιρός ο κόσμος να αφυπνιστεί για την επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι βαθύτερες αιτίες αυτής της κρίσης, πάνω απ’ όλα η παράνομη και βάναυση κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ». Από πλευράς του, ο στρατός της Ιορδανίας τόνισε ότι δεν επέτρεψε στο Ισραήλ να χρησιμοποιήσει τον εναέριο χώρο του. Μέρος της αραβικής αλληλεγγύης, ωστόσο, είναι πιθανό να συνδέεται με το γεγονός ότι, το Ιράν, δε φαίνεται διατεθειμένο να κλιμακώσει την κρίση. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στις καταδικαστικές δηλώσεις τους για την επίθεση, δεν κατονόμασαν το Ισραήλ.
Περιφερειακή αλληλεγγύη
Με τη σειρά τους, οι σκληροπυρηνικοί στην Τεχεράνη αναρωτιούνται τι σημαίνει στην πράξη αυτή η επίδειξη περιφερειακής αλληλεγγύης και αν ο καλύτερος δρόμος του Ιράν προς την ασφάλεια παραμένει, όπως πάντα επέμεναν, η αποκατάσταση του ταλαιπωρημένου «άξονα της αντίστασης». Από στρατιωτικής πλευράς, το ξημέρωμα του Σαββάτου (26/10) επέτρεψε στο Ιράν και στους ειδικούς του ανοιχτού κώδικα να επιθεωρήσουν το μέγεθος των ζημιών, συμπεριλαμβανομένου του θανάτου δύο στρατιωτών. Η κυβέρνηση διέταξε τους Ιρανούς να μην ανεβάζουν φωτογραφίες. Το γεγονός ότι μέσα σε λίγες ώρες η Τεχεράνη επέστρεψε στην κανονικότητα, με τα σχολεία να ανοίγουν, την κίνηση στους δρόμους να επανέρχεται και το χρηματιστήριο να ακολουθεί ανοδικές τάσεις, ανεβάζει τον πήχη για όσους ζητούν στρατιωτικά αντίποινα. Στρατιωτικοί αναλυτές φαίνεται να θεωρούν ότι η αεράμυνα του Ιράν ξεπέρασε τις προσδοκίες. Ο Σαχαμπεντίν Ταμπαταμπέι, μέλος του συμβουλίου πληροφοριών της ιρανικής κυβέρνησης, έγραψε στον λογαριασμό του στο Χ: «Η επίθεση του ψεύτικου καθεστώτος ηττήθηκε από το ολοκληρωμένο σύστημα αεράμυνας της χώρας».
«Αληθινή Υπόσχεση»
Το Ιράν, ωστόσο, γνωρίζει ότι, μια άλλη επίθεση στο Ισραήλ θα οδηγήσει στην ενεργοποίηση των πρόσφατα εγκατεστημένων αμερικανικών αμυντικών συστημάτων και ότι κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί πως, οι ΗΠΑ, θα επαναπαυτούν σε μία περαιτέρω «απάντηση» του Ισραήλ σε δυνητική ιρανική επίθεση. Αυτό το σενάριο θα έφερνε πιο κοντά μία άμεση σύγκρουση Ιράν – ΗΠΑ που θα αποτελούσε πιθανότατα και το προτελευταίο σκαλοπάτι της κλιμάκωσης πριν από έναν περιφερειακό πόλεμο πλήρους κλίμακας. Επιπλέον, από την πλευρά του Ιράν, οι ευθύνες για την ένταση ξεκινούν από την 1η Απριλίου και την ισραηλινή βομβιστική επίθεση στο προξενείο στη Δαμασκό που σκότωσε εννέα αξιωματικούς του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης. Στις 13 Απριλίου, το Το Ιράν απάντησε με την επιχείρηση «Αληθινή υπόσχεση 1», μία επίθεση που χαρακτηρίστηκε έντονα από τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πυραύλων. Στις 18 Απριλίου, το Ισραήλ ανταπέδωσε με περιορισμένες αεροπορικές επιδρομές σε ένα ραντάρ αεράμυνας κοντά σε μια πυρηνική εγκατάσταση στο Ιράν. Η σύγκρουση συνεχίστηκε στις 31 Ιουλίου, όταν δολοφονήθηκε ο πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη. Στις 27 Σεπτεμβρίου, ο υποστηριζόμενος από το Ιράν– ηγέτης της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, σκοτώθηκε στη Βηρυτό, μαζί με τον αναπληρωτή διοικητή επιχειρήσεων του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης, Αμπάς Νιλφορουσάν. Όλα αυτά οδήγησαν στην απάντηση του Ιράν την 1η Οκτωβρίου, η οποία ονομάστηκε Επιχείρηση «Αληθινή Υπόσχεση 2», κατά την οποία εκτοξεύτηκαν 200 βαλλιστικοί πύραυλοι κατά του Ισραήλ. Σε αυτή την αλληλουχία επιθέσεων, το Ιράν αισθάνεται ότι δικαιούται να απαντήσει για να αποκαταστήσει την αποτροπή.
Ο Πεζεσκιάν αισθάνεται προσωπικά θιγόμενος καθώς, τον Αύγουστο, η κυβέρνηση επέλεξε να μην απαντήσει στρατιωτικά στγη δολοφονία Χανίγια, μετά τις έμμεσες διαβεβαιώσεις των ΗΠΑ ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες στη Γάζα βρίσκονταν δύο εβδομάδες πριν από μια σημαντική ανακάλυψη. Στη συνέχεια, ωστόσο, η κυβέρνηση Μπάιντεν, δεν κατάφερε τη δέσμευση του Ισραήλ για κατάπαυση του πυρός. Έτσι, η Τεχεράνη, αναμένεται να αντιμετωπίσει με σκεπτικισμό δυνητικές δυτικές υποσχέσεις ότι η διπλωματία βρίσκεται στα πρόθυρα μία συμφωνίας, είτε στο Λίβανο είτε στη Γάζα.
Στη Γάζα, οι συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός αναμένεται να ξεκινήσουν εκ νέου την Κυριακή. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι ο ισραηλινός στρατός μπορεί να θέλει ένα διάλειμμα στο Λίβανο. Αν σε αυτό το τρίτο και πιο επικίνδυνο μέτωπο, το Ιράν αποφάσιζε να αποσυρθεί, κανείς δε θα ήταν πιο χαρούμενος από τον Λευκό Οίκο, αφού κάπως έτσι θα αποκαθίστατο ένα μέρος της πίστης στην ικανότητα των ΗΠΑ να αποκλιμακώσουν την ένταση. Ένα τέτοιο, (προεκλογικό) «δώρο», ωστόσο, προς το παρόν, φαίνεται απίθανο.
