SWIFT: Τι είναι και τι σημαίνει ο αποκλεισμός της Ρωσίας

Τι είναι το SWIFT και τι σημαίνει ο αποκλεισμός της Ρωσίας;

Την απόφαση για αφαίρεση ορισμένων ρωσικών τραπεζών από το σύστημα SWIFT ανακοίνωσαν με κοινή τους δήλωση οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, του Καναδά και των Ηνωμένων Πολιτειών.

«Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, του Καναδά και των Ηνωμένων Πολιτειών καταδικάζουμε τον πόλεμο επιλογής του Πούτιν και τις επιθέσεις στο κυρίαρχο έθνος και τον λαό της Ουκρανίας», αναφέρει η δήλωση και συνεχίζει:.

«Στεκόμαστε στο πλευρό της ουκρανικής κυβέρνησης και του ουκρανικού λαού στις ηρωικές προσπάθειές τους να αντισταθούν στην εισβολή της Ρωσίας. Ο πόλεμος της Ρωσίας αντιπροσωπεύει μια επίθεση σε θεμελιώδεις διεθνείς κανόνες που έχουν επικρατήσει από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τους οποίους έχουμε δεσμευτεί να υπερασπιστούμε. Θα ζητήσουμε από τη Ρωσία να λογοδοτήσει και θα διασφαλίσουμε συλλογικά ότι αυτός ο πόλεμος είναι μια στρατηγική αποτυχία για τον Πούτιν».

«Παράλληλα με τις διπλωματικές μας προσπάθειες και τη συλλογική μας εργασία για να υπερασπιστούμε τα σύνορά μας και να βοηθήσουμε την ουκρανική κυβέρνηση και τον λαό στον αγώνα τους, εμείς, όπως και οι άλλοι σύμμαχοι και εταίροι μας σε όλον τον κόσμο, επιβάλαμε αυστηρά μέτρα σε βασικούς ρωσικούς θεσμούς και τράπεζες, και στους αρχιτέκτονες αυτού του πολέμου, συμπεριλαμβανομένου του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν» επισημαίνεται.

Επιπροσθέτως, εκφράζουν την αποφασιστικότητα για επιβολή επιπλέον μέτρων «που θα απομονώσουν περαιτέρω τη Ρωσία από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και τις οικονομίες μας», σημειώνοντας ότι τα μέτρα θα εφαρμοστούν εντός των επόμενων ημερών.

Ειδικότερα, τα μέτρα είναι τα εξής:

► Διασφάλιση ότι οι επιλεγμένες ρωσικές τράπεζες θα αφαιρεθούν από το σύστημα ανταλλαγής μηνυμάτων SWIFT. Αυτό θα διασφαλίσει ότι αυτές οι τράπεζες θα αποσυνδεθούν από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και θα βλάψει την ικανότητά τους να λειτουργούν παγκοσμίως.

► Επιβολή περιοριστικών μέτρων που θα εμποδίσουν τη Ρωσική Κεντρική Τράπεζα να αναπτύξει τα διεθνή της αποθέματα με τρόπους που υπονομεύουν τον αντίκτυπο των κυρώσεων.

► Δράση ενάντια στους ανθρώπους και τις οντότητες που διευκολύνουν τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις επιβλαβείς δραστηριότητες της ρωσικής κυβέρνησης.

«Συγκεκριμένα, δεσμευόμαστε να λάβουμε μέτρα για τον περιορισμό της πώλησης ιθαγένειας – τα λεγόμενα χρυσά διαβατήρια – που επιτρέπουν στους πλούσιους Ρώσους που συνδέονται με τη ρωσική κυβέρνηση να γίνουν πολίτες των χωρών μας και να αποκτήσουν πρόσβαση στα χρηματοοικονομικά μας συστήματα» σημειώνει η κοινή δήλωση.

Επίσης, αναφέρει ότι «την ερχόμενη εβδομάδα θα συγκροτηθεί μια διατλαντική ειδική ομάδα που θα διασφαλίσει την αποτελεσματική εφαρμογή των οικονομικών κυρώσεων εντοπίζοντας και δεσμεύοντας τα περιουσιακά στοιχεία των υπό κυρώσεις ατόμων και εταιρειών που υπάρχουν στις δικαιοδοσίες μας».

«Ως μέρος αυτής της προσπάθειας, δεσμευόμαστε να επιβάλλουμε κυρώσεις και άλλα οικονομικά μέτρα σε πρόσθετους Ρώσους αξιωματούχους και την ελίτ κοντά στη ρωσική κυβέρνηση, καθώς και στις οικογένειές τους και στους φορείς να εντοπίσουν και να δεσμεύσουν τα περιουσιακά στοιχεία που κατέχουν στις δικαιοδοσίες μας» επισημαίνεται.

«Θα δεσμεύσουμε επίσης άλλες κυβερνήσεις και θα εργαστούμε για να εντοπίσουμε και να διακόψουμε τη διακίνηση παράνομων κερδών και να αρνηθούμε σε αυτά τα άτομα τη δυνατότητα να κρύβουν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε δικαιοδοσίες σε όλον τον κόσμο» επισημαίνουν οι ηγέτες.

Παράλληλα, κάνουν λόγο για ενίσχυση ή συντονισμό ενάντια στην παραπληροφόρηση και άλλες μορφές υβριδικού πολέμου. «Στεκόμαστε στο πλευρό του ουκρανικού λαού σε αυτήν τη σκοτεινή ώρα. Ακόμη και πέρα από τα μέτρα που ανακοινώνουμε σήμερα, είμαστε έτοιμοι να λάβουμε περαιτέρω μέτρα για να λογοδοτήσει η Ρωσία για την επίθεσή της στην Ουκρανία» καταλήγει η κοινή δήλωση.

Τι είναι το Swift

Το Swift είναι ένα σύστημα ανταλλαγής μνημάτων μεταξύ των τραπεζών παγκοσμίως. Πρόκειται για ένα διατραπεζικό σύστημα μέσω του οποίου τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα καταγράφουν, ενημερώνουν και διεκπεραιώνουν διασυνοριακές χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Ιδρύθηκε το 1973, έχει την έδρα του στο Βέλγιο και συνδέει 11.000 τράπεζες και ιδρύματα σε περισσότερες από 200 χώρες.

Στέλνει περισσότερα από 40 εκατομμύρια μηνύματα την ημέρα, καθώς τρισεκατομμύρια δολάρια αλλάζουν χέρια μεταξύ εταιρειών και κυβερνήσεων. Περισσότερο από το 1% αυτών των μηνυμάτων πιστεύεται ότι αφορά ρωσικές πληρωμές.

Ποιος ελέγχει το Swift

Το Swift δημιουργήθηκε από αμερικανικές και ευρωπαϊκές τράπεζες, οι οποίες δεν ήθελαν ένα μόνο ίδρυμα να αναπτύξει το δικό του σύστημα και να έχει μονοπώλιο. Το δίκτυο ανήκει πλέον από κοινού σε περισσότερες από 2.000 τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Εποπτεύεται από την Εθνική Τράπεζα του Βελγίου σε συνεργασία με τις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο – συμπεριλαμβανομένης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και της Τράπεζας της Αγγλίας.

Το Swift συμβάλλει στο να καταστεί δυνατό το ασφαλές διεθνές εμπόριο για τα μέλη του και υποτίθεται ότι δεν παίρνει θέση σε διαμάχες.

Ωστόσο, το Ιράν αποκλείστηκε από το Swift το 2012, στο πλαίσιο των κυρώσεων για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Έχασε σχεδόν το ήμισυ των εσόδων του από τις εξαγωγές πετρελαίου και το 30% του εξωτερικού εμπορίου.

Πώς επηρεάζει τη Ρωσία ο αποκλεισμός της από το Swift

Οι ρωσικές εταιρείες θα χάσουν την πρόσβαση στις ομαλές και άμεσες συναλλαγές που παρέχει το Swift. Οι πληρωμές για τα πολύτιμα ενεργειακά και γεωργικά προϊόντα της θα διαταράσσονταν σοβαρά. Οι τράπεζες πιθανότατα θα έπρεπε να συναλλάσσονται απευθείας μεταξύ τους, προσθέτοντας καθυστερήσεις και επιπλέον κόστος και θα εμπόδιζε την ικανότητα της Ρωσίας να ανακτά τα διεθνή κέρδη από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου της. Το 2014 η Ρωσία είχε απειληθεί με αποκλεισμό από το Swift όταν προσάρτησε την Κριμαία. Η Ρωσία δήλωσε ότι η κίνηση αυτή θα ισοδυναμούσε με κήρυξη πολέμου.

Η Ρωσία ανέπτυξε το δικό της σύστημα διασυνοριακής μεταφοράς χρημάτων. Για να προετοιμαστεί για μια τέτοια κύρωση, η ρωσική κυβέρνηση δημιούργησε ένα Εθνικό Σύστημα Καρτών Πληρωμών, γνωστό ως Mir. Ωστόσο, ελάχιστες χώρες το χρησιμοποιούν επί του παρόντος.

Γιατί η Δύση ήταν διχασμένη σχετικά με το Swift

Ο αποκλεισμός της Ρωσίας από το σύστημα βλάπτει τις εταιρείες που προμηθεύουν αγαθά στη χώρα και αγοράζουν από αυτήν, ιδίως τη Γερμανία.

Η Ρωσία είναι ο κύριος προμηθευτής πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η εξεύρεση εναλλακτικών προμηθειών δεν θα είναι εύκολη. Με τις τιμές της ενέργειας ήδη στα ύψη, η περαιτέρω αναστάτωση είναι κάτι που πολλές κυβερνήσεις θέλουν να αποφύγουν.

Οι εταιρείες στις οποίες η Ρωσία χρωστά χρήματα θα πρέπει να βρουν εναλλακτικούς τρόπους για να πληρωθούν. Ο Αλεξέι Κούντριν, πρώην υπουργός Οικονομικών της Ρωσίας, ανέφερε ότι ο αποκλεισμός από το Swift θα μπορούσε να συρρικνώσει τη ρωσική οικονομία κατά 5%.

Ωστόσο υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με τον διαρκή αντίκτυπο στη ρωσική οικονομία. Οι ρωσικές τράπεζες θα μπορούσαν να δρομολογήσουν τις πληρωμές μέσω χωρών που δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις, όπως η Κίνα, η οποία έχει το δικό της σύστημα πληρωμών.