Έρχονται πολιτικές εξελίξεις: Τι κρύβει ο Μητσοτάκης στο συρτάρι, βλέμμα σε Κέντρο και οικονομία

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι πλέον αρκετά έμπειρος στην πολιτική, για να γνωρίζει ότι οι εκλογές κερδίζονται και χάνονται στο πεδίο της οικονομίας.

Αυτό ισχύει αναπόδραστα και για την τρέχουσα κυβέρνηση, η οποία μπορεί να έχει κληθεί να διαχειριστεί μία σειρά διαφορετικών και πολλές φορές εξωγενών κρίσεων, όμως στο τέλος της ημέρας θα κριθεί στη βάση της μεταρρυθμιστικής και της οικονομικής ατζέντας, η οποία ήταν και το βασικό όχημα εκλογής της ΝΔ το 2019.

Παράλληλα, η ραχοκοκαλιά της οικονομίας, η μεσαία τάξη, τα μικρομεσαία και μεσαία εισοδήματα, αποτέλεσαν προνομιακό συνομιλητή της ΝΔ τα προηγούμενα χρόνια, εξ ου και η κυβέρνηση δεν θέλει να απωλέσει την πολιτική της επαφή με ένα ακροατήριο που μέχρι πρότινος είχε ανοιχτά αυτιά.

Ασκήσεις… ισορροπίας

Έχοντας εκ των πραγμάτων εισέλθει σε τροχιά προεκλογικής περιόδου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι συν αυτώ αντιλαμβάνονται πλήρως πως και η προσεχής διπλή εκλογική αναμέτρηση θα κριθεί στο γήπεδο της οικονομίας, εκεί όπου οι εντυπωσιακές επιδόσεις του τελευταίου έτους επισκιάζονται πλέον από το σφοδρό κύμα ακρίβειας σε ενέργεια και βασικά αγαθά, αλλά και από το τέλος της περιόδου φθηνού δανεισμού, που αποτυπώνεται στα επιτόκια των ομολόγων.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι παραδέχονται σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους ότι η εξίσωση είναι τόσο πολυπαραγοντική, όσο και δυσεπίλυτη. Ανώτερη κυβερνητική πηγή με άμεση εμπλοκή στις σχετικές ενδοκυβερνητικές ζυμώσεις κάνει λόγο για απαιτητικές ασκήσεις ισορροπίας, καθώς, όπως τονίζει χαρακτηριστικά, η δεδομένη ανάγκη για περαιτέρω στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων προσκρούει στην επιβεβλημένη τήρηση της δημοσιονομικής ισορροπίας, καθώς η χώρα μας βρίσκεται εκ των πραγμάτων στο μικροσκόπιο των διεθνών αγορών λόγω της οικονομικής κρίσης της περασμένης δεκαετίας. Στο φόντο της επέκτασης των μέτρων στήριξης και δη της επιδότησης στο ηλεκτρικό ρεύμα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις και για τον μήνα Φεβρουάριο, κυβερνητικά στελέχη επισημαίνουν πως το «μαξιλάρι» από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης το τελευταίο εξάμηνο αγγίζει τα 2,5 δισ. ευρώ.

Σε αναζήτηση παρεμβάσεων

Σε κάθε περίπτωση, πληροφορίες του «Π» φέρουν Μέγαρο Μαξίμου και οικονομικό επιτελείο σε αναζήτηση παρεμβάσεων, που θα αυξάνουν εν τοις πράγμασι την αγοραστική δύναμη των εργαζομένων. Αρμόδια στελέχη τονίζουν ότι εξετάζονται διάφορα σενάρια για στοχευμένα, πρόσκαιρα και μη οριζόντια μέτρα. Σύμφωνα με τις έως τώρα διαθέσιμες πληροφορίες μεταξύ των ιδεών, που έχουν πέσει στο τραπέζι των κυβερνητικών συσκέψεων, είναι μία μορφή επιδότησης σε χαμηλοσυνταξιούχους με ορίζοντα το Πάσχα ή η χορήγηση ενός επιδόματος τροφίμων για χαμηλά και μεσαία νοικοκυριά.

Προσωρινό όφελος

Όπως προαναφέρθηκε πάντως, η εξίσωση δεν είναι εύκολη, γι’ αυτό και στελέχη του οικονομικού επιτελείου υπογραμμίζουν ότι η κυβέρνηση δεν θα βιαστεί, όσο κι αν το πρόβλημα της ακρίβειας είναι άμεσο. Γι’ αυτό και απορρίφθηκαν οι συζητήσεις για μείωση του ΦΠΑ, ένα μέτρο που, καίτοι οριζόντιο, μπορεί να μην περνούσε στις τσέπες των καταναλωτών, μιας και θα μπορούσε να συγκρατηθεί στο επίπεδο των εμπόρων, οι οποίοι είναι επίσης αντιμέτωποι με σημαντική αύξηση στο κόστος της χονδρικής και των πρώτων υλών. «Μια μείωση του ΦΠΑ θα είχε μόνον προσωρινό όφελος και πιθανότατα να μην μετακυλιόταν στις τιμές, αλλά να το κρατούσαν οι επιχειρήσεις», υπογράμμισε προς επίρρωσιν αυτού του συλλογισμού ο διευθυντής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού Αλέξης Πατέλης.

Δημοσιονομική ισορροπία

Υπό το βάρος της οσονούπω ανάγκης αναχρηματοδότησης του χρέους, αλλά και διαχείρισης του μεγάλου ελλείμματος, στην κυβέρνηση γνωρίζουν πως δεν πρέπει να καλλιεργήσουν παράσταση… δημοσιονομικού εκτροχιασμού στις πάντα ευερέθιστες διεθνείς αγορές. Και αυτό γιατί τα ελληνικά ομόλογα, όσο και αν η αξιοπιστία της χώρας μας είναι μακράν μεγαλύτερη σε σχέση με το παρελθόν, είναι πάντα πιο ευάλωτα σε πιέσεις, όπως φάνηκε και τις προηγούμενες μέρες που το επιτόκιο του δεκαετούς ομολόγου «σκαρφάλωσε» στο 2,5%.

Εθνικός στόχος

«Η Ελλάδα δεν είναι ακόμα σε επενδυτική βαθμίδα. Είναι το τελευταίο κομμάτι του παζλ το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε, προκειμένου να πούμε ότι αφήσαμε οριστικά πίσω τη δεκαετή κρίση που τόσο μας ταλάνισε. Και αποτελεί εθνικό στόχο για την κυβέρνηση και για την πατρίδα μας η Ελλάδα να αποκτήσει την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα εντός του 2023, το πρώτο εξάμηνο του 2023 θεωρώ ότι είναι ένας ρεαλιστικός στόχος», υπογραμμίσει το βράδυ της Τετάρτης ο κ. Μητσοτάκης, σε συζήτηση που είχε στο Ελληνογερμανικό Εμπορικό Επιμελητήριο.

«Για να μπορέσουμε να το πετύχουμε αυτό όμως, χρειάζεται μια ξεκάθαρη προσήλωση στους δημοσιονομικούς στόχους τους οποίους έχουμε θέσει για το 2022 και στη συνέχεια για το 2023: Το πρωτογενές έλλειμμα της τάξης περίπου του 1,5% για το 2022 και πρωτογενές πλεόνασμα για το 2023. Και δεν έχω καμία απολύτως αμφιβολία ότι οι στόχοι αυτοί θα επιτευχθούν και ενδεχομένως και να υπερκαλυφθούν. Άρα, πρέπει να έχουμε μία αίσθηση ότι η δημοσιονομική σταθερότητα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να τεθεί υπό αμφισβήτηση και η ελληνική κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι τις όποιες πρόσθετες κινήσεις έχει κάνει για ανακούφιση κοινωνικών ομάδων που χρειάζονται στήριξη από την κυβέρνηση, τις έχει κάνει χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την δημοσιονομική σταθερότητα», είπε με νόημα ο πρωθυπουργός.

Αυτό είναι και το δύσκολο δίλημμα, με το οποίο είναι αντιμέτωπη η κυβέρνηση. Από τη μία η ανάγκη να στηρίξει τα νοικοκυριά, για να μη χάσει την πολιτική της επαφή με την κρίσιμη μάζα του εκλογικού ακροατηρίου που μπορεί να φτάσει τη ΝΔ πιο κοντά στον πήχη της αυτοδυναμίας, από την άλλη να μη διαταράξει το δημοσιονομικό εκκρεμές, κάτι το οποίο θα έστελνε λάθος μηνύματα σε αγορές και Ευρωπαίους εταίρους.

Προσοχή στις… παραφωνίες

Η απομάκρυνση του Σπήλιου Λιβανού πάντως ήταν και ένα ηχηρό μήνυμα προς το σύνολο του Υπουργικού Συμβουλίου. Ένα καμπανάκι προς τα κυβερνητικά στελέχη για «μεγάλη προσοχή σε παραφωνίες, άστοχες δηλώσεις, δημόσιες εμφανίσεις και συμπεριφορά». Κοινώς, για αποφυγή ανάλογων πολιτικών σφαλμάτων. Ήταν μια κίνηση που έδειξε εμφατικά πως σε ζητήματα αξιακού κώδικα ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του, αφού δεν δίστασε να δείξει την πόρτα της εξόδου στον κ. Λιβανό, που αποτελεί προσωπικό του φίλο από τα παιδικά τους χρόνια. Ήταν όμως και ένα μήνυμα στους πολίτες και ειδικά στους λεγόμενους «κεντρογενείς». Χωρίς να απεμπολεί το παρελθόν της παράταξης, ο κ. Μητσοτάκης εξελέγη στις αρχές του 2016 με τη ρητή εντολή να τα αλλάξει όλα στο κόμμα και να επιχειρήσει ρήξη σε σχέση με το παρελθόν. Ανοχή στη συμπεριφορά του κ. Λιβανού θα έστελνε το μήνυμα, όπως αναφέρουν πρωθυπουργικοί συνομιλητές, ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει και όλα παραμένουν τα ίδια. Και αυτό μπορεί να μην κάνει ιδιαίτερη διαφορά σε «μπετόν» ψηφοφόρους της ΝΔ, οι οποίοι δεν έχουν μάθει να ψηφίζουν άλλο κόμμα, ή να μην είχε μεγάλη σημασία, όσο στην αντίπερα όχθη ήταν μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως η εκλογή Ανδρουλάκη στο ΚΙΝΑΛ έχει αλλάξει τα δεδομένα. Και αυτό, γιατί το κόμμα της Χαριλάου Τρικούπη γίνεται ξανά υποδοχέας μιας «κεντρογενούς» ψήφου και αρκετοί κεντρώοι, πασοκογενείς εν πολλοίς ψηφοφόροι, ακούνε ξανά τον πολιτικό λόγο του κόμματος. Αυτό για τον κ. Μητσοτάκη είναι σημείο τομής, μιας και μέχρι πρότινος είχε σαφή πολιτική κυριαρχία στον κεντρώο χώρο. Γι’ αυτό και δεν θέλει να επιτρέψει διαρροή ψηφοφόρων προς τη μεριά του ΚΙΝΑΛ, όχι σε δημοσκοπικές συνθήκες, αλλά σε πραγματικές συνθήκες κάλπης. Γι’ αυτό και θέλει να κλείνει μέτωπα, προκειμένου να μη γεννώνται αμφιβολίες ως προς τις προθέσεις του ίδιου. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι οι εν λόγω ψηφοφόροι έχουν «αλλεργία» σε παλαιοκομματικές λογικές, σαν αυτές που υπενθύμισε ο Πέτρος Δούκας, και τυχόν ανοχή στο περιστατικό θα εκλαμβανόταν ως άρρητη στήριξη του Μαξίμου. Κάτι που ο κ. Μητσοτάκης δεν είχε καμία ανάγκη.

Ανησυχεί η Ουκρανία

Παράλληλα, η κατάσταση στην Ουκρανία προκαλεί έντονη ανησυχία στο Μέγαρο Μαξίμου, καθώς είναι σαφές ότι μια πολεμική σύρραξη θα εκτινάξει το κόστος ενέργειας με τρόπο δύσκολα διαχειρίσιμο, αλλά και θα αλλάξει εντελώς τις οικονομικές ισορροπίες. Γι’ αυτό και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης πριν από μερικές μέρες, με μία ρητορική που θύμισε περασμένα χρόνια, έβαλε στο τραπέζι την παράμετρο της δημοσιονομικής ισορροπίας, ενώ είναι ο ίδιος που έχει θέσει επί τάπητος και σε επαφές του με άλλους Ευρωπαίους ηγέτες την ανάγκη αναθεώρησης των σφιχτών στόχων του προγράμματος δημοσιονομικής σταθερότητας από το 2023 και μετά.

«Μπλόκο» στις διαρροές προς ΚΙΝΑΛ

Η έξοδος του Σπήλιου Λιβανού από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το κυβερνητικό σχήμα δεν ήταν απλώς μια παραίτηση που υπεβλήθη κατόπιν απαίτησης εξηγήσεων του πρωθυπουργού. Ήταν μια κρίσιμη στιγμή για την κυβέρνηση, η οποία, αν έβαινε διαφορετικά, θα μπορούσε να έχει πολύ μεγαλύτερο του αναμενομένου πολιτικό κόστος. Εξ ου και ο κ. Μητσοτάκης έδρασε σχεδόν σε νεκρό χρόνο. Η αποπομπή του υπουργού, παρότι διατηρούν μια πολύ στενή φιλία που μετράει από τα σχολικά χρόνια, ήταν για τον ίδιο μονόδρομος. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αισθάνθηκε πως όσα είδε και άκουσε δεν παρέκκλιναν απλώς από τον αξιακό του κώδικα, αλλά έμοιαζαν να επιδοκιμάζουν όσα ο ίδιος προσωπικά και η κυβέρνηση της ΝΔ αποδοκιμάζουν μετά βδελυγμίας. Πελατειακή αντίληψη και υστεροβουλία στα μέτρα στήριξης των πληγέντων και πολιτική αναισθησία απέναντι στον ανθρώπινο πόνο, με γέλωτες και αποθεωτικά σχόλια περί «εποποιίας» στη σκιά 84 νεκρών, εκ των οποίων οι 49 είχαν βρει τραγικό θάνατο στην Ηλεία. Και, όσο και αν έγινε από μέρους του κ. Λιβανού προσπάθεια να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις, η προοπτική παραμονής του στο κυβερνητικό σχήμα θα ήταν μη διαχειρίσιμη.